Arabuluculuğa Nasıl Başvurulur?

İhtiyari arabuluculuk hükümlerine tabi uyuşmazlıklarda, taraflar dava açılmadan önce veya davanın görülmesi sırasında arabulucuya başvurma konusunda anlaşabilirler. Başkaca bir usul kararlaştırılmadıkça arabulucu veya arabulucular taraflarca seçilir. Mahkeme de tarafları arabulucuya başvurmak konusunda aydınlatıp, teşvik edebilir. Dava açıldıktan sonra tarafların birlikte arabulucuya başvuracaklarını beyan etmeleri hâlinde yargılama, mahkemece üç ayı geçmemek üzere ertelenir. Bu süre, tarafların birlikte başvurusu üzerine üç aya kadar uzatılabilir. (6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun m. 13,14,15)

İhtiyari arabuluculuk hükümlerine tabi uyuşmazlıklarda, taraflardan biri, arabuluculuk teklifinde bulunabilir, aksi kararlaştırılmadıkça taraflardan birinin arabulucuya başvuru teklifine otuz gün içinde olumlu cevap verilmez ise bu teklif reddedilmiş sayılır.  6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun m. 13/2)

Buna karşılık, dava şartı arabuluculuk hükümlerine tabi uyuşmazlıklarda, taraflardan en az biri, dava açmadan önce uyuşmazlığın konusuna göre yetkili mahkemenin bulunduğu yer  adliye arabuluculuk bürosuna, adliye arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirilen yazı işleri müdürlüğüne arabuculuk başvuru yapmalıdır. (6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun m. 18/A,4) Başvuru üzerine, adliye arabuluculuk bürosu, komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden arabulucuyu belirler. Ancak tarafların listede yer alan herhangi bir arabulucu üzerinde anlaşmaları hâlinde bu arabulucu görevlendirilir.

Dava şartı arabuluculuk hükümlerinin uygulandığı iş uyuşmazlıklarında, başvuru karşı tarafın, karşı taraf birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirilen yazı işleri müdürlüğüne yapılır. (7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun m. 3/5 hükmü)

Dava şartı arabuluculuk hükümlerinin uygulandığı uyuşmazlıklarda, arabulucu, görevlendirmeyi yapan büronun yetkili olup olmadığını kendiliğinden dikkate alamaz. Karşı taraf en geç ilk toplantıda, yerleşim yeri ve işin yapıldığı yere ilişkin belgelerini sunmak suretiyle arabuluculuk bürosunun yetkisine itiraz edebilir. Bu durumda arabulucu, dosyayı derhâl ilgili sulh hukuk mahkemesine gönderilmek üzere büroya teslim eder. Mahkeme, harç alınmaksızın dosya üzerinden yapacağı inceleme sonunda yetkili büroyu kesin olarak karara bağlar ve dosyayı büroya iade eder. Mahkeme kararı büro tarafından 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümleri uyarınca taraflara tebliğ edilir. Yetki itirazının reddi durumunda aynı arabulucu yeniden görevlendirilir ve onuncu fıkrada belirtilen süreler yeni görevlendirme tarihinden başlar. Yetki itirazının kabulü durumunda ise kararın tebliğinden itibaren bir hafta içinde yetkili büroya başvurulabilir. Bu takdirde yetkisiz büroya başvurma tarihi yetkili büroya başvurma tarihi olarak kabul edilir. Yetkili büro, altıncı fıkra uyarınca arabulucu görevlendirir. (6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun m. 18/A,8)